Ξηροφθαλμία

Τι είναι η ξηροφθαλμία

Η ξηροφθαλμία (dry eye) ή ξηρά κερατοεπιπεφυκίτιδα είναι συνέπεια της μεταβολής στην ποιότητα ή στην ποσότητα των δακρύων που επαλείφουν τον κερατοειδή με αποτέλεσμα η λίπανση της πρόσθιας επιφάνειας του κερατοειδή να είναι ανεπαρκής.

Τι ευθύνεται για την ξηροφθαλμία

Τοπικές παθήσεις των οφθαλμών όπως η βλεφαρίτιδα ή ουλές του κερατοειδούς ευθύνονται για την δημιουργία ή την επιδείνωση μιας ξηροφθαλμίας. Με την ηλικία επίσης μειώνεται η παραγωγή δακρύων, κυρίως στις γυναίκες στις οποίες την κατάσταση επιδεινώνουν οι ορμονικές διαταραχές της εμμηνόπαυσης.

Συστηματικά νοσήματα όπως οι κολλαγονώσεις (συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, ρευματοειδής αρθρίτις) ο σακχαρώδης διαβήτης, νόσοι του θυρεοειδούς κ.α κρύβονται πολλές φορές πίσω από μία ξηροφθαλμία . Την ευθύνη της ξηροφθαλμίας μπορεί να έχει η λήψη φαρμάκων (αντικαταθλιπτικά, αντισυλληπτικά αντιυπερτασικά).

Ακόμα και τα κολλύρια είναι δυνατόν να δημιουργήσουν ή να επιδεινώσουν μια ξηροφθαλμία επειδή η φαρμακευτική ουσία ή το συντηρητικό μέσα στο κολλύριο μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα στα επιθηλιακά κύτταρα του κερατοειδούς. Η εργασία μπροστά στον ηλεκτρονικό υπολογιστή (αραιοί βλεφαρισμοί) ευθύνεται πολύ συχνά για την ξηροφθαλμία σε νέα κυρίως άτομα.

Τι είναι το σύνδρομο Sjogren

Ο συνδυασμός ξηροφθαλμίας, ξηροστομίας και μιας νόσου του κολλαγόνου συνιστά το σύνδρομο Sjogren. Η συνηθέστερη νόσος του κολλαγόνου είναι η ρευματοειδής αρθρίτις . Άλλες κολλαγονώσεις μπορεί να είναι ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος , η κοκκιωμάτωση Wegener, η σκληροδερμία, η πρωτοπαθής χολική κίρρωση και άλλες παθήσεις.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας

Τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας είναι αίσθημα άμμου μέσα στο μάτι, αίσθηση ξένου σώματος, φωτοφοβία, δακρύρροια (όσο και αν φαίνεται παράξενο, μάτια με ξηροφθαλμία λόγω της ξηρότητας, αντανακλαστικά βουρκώνουν) τσούξιμο, ερυθρότητα.

Η συμπτωματολογία είναι πιο έντονη στην αφύπνιση ή συνήθως περισσότερο το απόγευμα και το βράδυ. Το περιβάλλον με σκόνη, η ξηρότητα που δημιουργεί το air condition και η υπερβολική θέρμανση στους κλειστούς χώρους βοηθούν ώστε να εκδηλωθούν πιο έντονα τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας.

Πώς προστατεύουν τα δάκρυα τα μάτια μας.

Τα δάκρυα που επαλείφουν το μάτι μας αποτελούνται από 3 στιβάδες.Η εξωτερική στιβάδα είναι η λιπώδης η οποία ευθύνεται για τη λείανση της οφθαλμικής επιφάνειας και τη μείωση της εξατμίσεως των δακρύων.Η ενδιάμεση υδαρής στιβάδα αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της δακρυικής στιβάδας και είναι αυτή που ''ξεπλένει'' και απομακρύνει ξένα σώματα και ερεθιστικές ουσίες από το μάτι.Τέλος η εσωτερική βλεννώδης στιβάδα χρησιμεύει ώστε η υδαρής στιβάδα να καλύψει ομοιόμορφα και να προσκολληθεί στον κερατοειδή και τον επιπεφυκότα.

Πώς τίθεται η διάγνωση. Ειδικές εξετάσεις

Μία εξέταση από τον οφθαλμίατρο μπορεί εύκολα να θέσει τη διάγνωση της ξηροφθαλμίας.Υπάρχουν επιπλέον κάποια test που μετρούν τη ποσότητα και τη ποιότητα των δακρύων ( Schirmer test , BUT ) όπως επίσης και τις επιπτώσεις της ξηροφθαλμίας στον κερατοειδή και τον επιπεφυκότα (χρώσις φλουορεσκείνης η ερυθρού της Βεγγάλης ).Ολα είναι απλά test που γίνονται από τον οφθαλμίατρο στο ιατρείο και αναδεικνύουν η επιβεβαιώνουν τη διάγνωση.

Πόσο σημαντικη είναι η έγκαιρη διάγνωση.

Πολλές φορές η χρόνια ξηροφθαλμία αντιμετωπίζεται σαν επιπεφυκίτιδα με χορήγηση αντιβιοτικών και κορτιζονούχων κολλυρίων.Το αποτέλεσμα είναι το πρόβλημα να επιδεινώνεται , τα υποκειμενικά συμπτώματα να χειροτερεύουν και τα μάτια να είναι συνέχεια κόκκινα.

Η παρατεταμένη χρήση Η/Υ μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα;

Σαφέστατα η παρατεταμένη χρήση Η/Υ μπορεί να ευθύνεται για το πρόβλημα της ξηροφθαλμίας η για την επιδεινωσή του.Αυτό συμβαίνει γιατί στη διάρκεια της εργασίας μπροστά στην οθόνη του Η/Υ η συχνότητα των βλεφαρισμών μας μειώνεται (δεν ανοιγοκλείνουμε συχνά τα μάτια μας) με αποτέλεσμα η πρόσθια επιφάνεια του ματιού να μην επαλείφεται με δάκρυα και να ξηραίνεται.

Πως αντιμετωπίζεται η Ξηροφθαλμία

Το πρώτο που κάνουμε είναι να βρούμε το αίτιο της ξηροφθαλμίας και να το αντιμετωπίσουμε, όταν βέβαια αυτό είναι εφικτό. Όταν αυτό δεν είναι δυνατόν , επιχειρούμε να μειώσουμε την ενόχληση από την ξηροφθαλμία με τη χορήγηση τεχνητών δακρύων.

Η συχνότητα ενστάλαξης εξαρτάται από τα συμπτώματα και τα σημεία του ασθενούς. Καθώς τα συμπτώματα είναι διαλείποντα οι ασθενείς μπορούν μόνοι τους να αυξάνουν ή να μειώνουν τη συχνότητα ενστάλλαξης . Σε προχωρημένες καταστάσεις είναι δυνατόν να κλείσουμε είτε προσωρινά είτε μόνιμα τα δακρυικά σημεία έτσι ώστε αυτή η ελάχιστη ποσότητα δακρύων που υπάρχει να παραμείνει όσο το δυνατόν περισσότερο στον οφθαλμό.

Πρόσφατη συνέντευξη της Κας Δημάκη για την ξηροφθαλμία